انواع رنگ های روغنی صنعتی + نحوه تولید، موارد مصرف | الندر

انواع رنگ‌های صنعتی

انواع رنگ‌های صنعتی بر اساس ترکیب شیمیایی، خواص فیزیکی و مکانیکی، و کاربردهای خاص دسته‌بندی می‌شوند. در این بخش، شش نوع اصلی رنگ‌های روغنی صنعتی به‌صورت جامع و با جزئیات بررسی می‌شوند:

۱. رنگ اپوکسی (Epoxy Paint)

– ویژگی‌ها و ترکیبات: رنگ اپوکسی یک پوشش دوجزئی است که از رزین اپوکسی (پلیمر اپوکساید) و هاردنر (معمولاً پلی‌آمین یا پلی‌آمید) تشکیل می‌شود. این رنگ به دلیل مقاومت استثنایی در برابر مواد شیمیایی، رطوبت، و سایش مکانیکی شناخته شده است. چگالی آن بین ۱.۴ تا ۱.۶ گرم بر سانتی‌متر مکعب و ضخامت لایه پیشنهادی بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ میکرون است. اپوکسی پس از پخت کامل، ساختاری سخت و غیرقابل نفوذ ایجاد می‌کند.

– نحوه تولید: تولید رنگ اپوکسی با مخلوط کردن رزین اپوکسی (مایعی شفاف و ویسکوز) با رنگدانه‌های مقاوم مانند اکسید تیتانیوم (TiO₂) برای رنگ سفید یا اکسید آهن (Fe₂O₃) برای رنگ‌های تیره آغاز می‌شود. حلال‌هایی مانند زایلن، بوتیل استات، یا متیل ایزوبوتیل کتون (MIBK) برای کاهش ویسکوزیته و بهبود کارایی اضافه می‌شوند. مخلوط در آسیاب‌های صنعتی (مانند Ball Mill یا Bead Mill)به ذرات ریز (۱۰ تا ۲۰ میکرون) تبدیل شده و سپس فیلتر می‌شود. هاردنر به‌صورت جداگانه بسته‌بندی شده و در زمان اجرا با نسبت مشخص (معمولاً ۴:۱ یا ۳:۱) با رزین ترکیب می‌گردد. دمای تولید باید بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد کنترل شود تا از واکنش زودهنگام جلوگیری شود.

– کاربردها: این رنگ در پوشش کف کارخانجات شیمیایی، مخازن ذخیره مواد خورنده (مانند اسیدها و قلیاها)، سازه‌های دریایی (اسکله‌ها و کشتی‌ها)، سطوح بتنی در معرض رطوبت، و تجهیزات صنعتی حساس استفاده می‌شود.

– مزایا: مقاومت شیمیایی بسیار بالا (تحمل pH 2 تا 12)، چسبندگی عالی به سطوح فلزی و بتنی (تا ۱۰ مگاپاسکال در تست Pull-Off)، دوام طولانی‌مدت (بیش از ۱۰ سال با نگهداری مناسب)، مقاومت در برابر سایش و ضربه، و قابلیت اجرا در ضخامت‌های مختلف.

– معایب: زمان خشک شدن طولانی (۶ تا ۱۲ ساعت برای خشک شدن سطحی و ۷ روز برای پخت کامل)، حساسیت به اشعه UV که ممکن است در فضای باز باعث زرد شدن یا کاهش براقیت شود، نیاز به مهارت در مخلوط کردن و اجرا، و هزینه نسبتاً بالا.

– مثال عملی: در یک کارخانه تولید اسید سولفوریک، رنگ اپوکسی با ضخامت ۲۰۰ میکرون روی مخازن فولادی اعمال شد که مقاومت در برابر نشت اسید را تا ۵ سال بدون نیاز به تعمیر تضمین کرد. در پروژه‌ای دیگر، کف یک انبار مواد شیمیایی با اپوکسی پوشش داده شد که دوام در برابر تردد لیفتراک را تا ۸ سال حفظ کرد.

۲. رنگ پلی‌یورتان (Polyurethane Paint)

– ویژگی‌ها و ترکیبات: رنگ پلی‌یورتان نیز یک پوشش دوجزئی است که از رزین پلی‌یورتان (بر پایه پلی‌ال‌ها مانند پلی‌استر یا پلی‌اتر) و هاردنر ایزوسیانات (آلیفاتیک یا آروماتیک) تشکیل می‌شود. این رنگ به دلیل مقاومت عالی در برابر اشعه UV، انعطاف‌پذیری، و براقیت بالا متمایز است و در دو نوع مات و براق عرضه می‌شود. چگالی آن حدود ۱.۳ گرم بر سانتی‌متر مکعب و ضخامت لایه پیشنهادی ۵۰ تا ۱۵۰ میکرون است.

– نحوه تولید: رزین پلی‌یورتان با رنگدانه‌ها (مانند دی‌اکسید تیتانیوم برای رنگ سفید یا کربن بلک برای رنگ مشکی)، حلال‌های آلی (تولوئن، بوتیل گلیکول، یا زایلن)، و افزودنی‌های ضد UV، ضد خش، و ضد زرد شدن مخلوط می‌شود. فرآیند در مخازن همزن با سرعت ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ دور در دقیقه انجام شده و سپس با هاردنر ایزوسیانات ترکیب می‌گردد. تولید باید در محیط خشک و با تهویه قوی انجام شود، زیرا بخارات ایزوسیانات سمی و قابل اشتعال هستند.

– کاربردها: بدنه خودروها، تجهیزات کشاورزی (تراکتورها)، نمای خارجی سازه‌های فلزی (پل‌ها و دکل‌ها)، ماشین‌آلات صنعتی، و سطوحی که نیاز به زیبایی و مقاومت جوی دارند.

– مزایا: مقاومت جوی برجسته )تحمل رطوبت، UV، و تغییرات دما تا ۱۵ سال(، براقیت پایدار )تا ۸۰ درصد در تست Gloss Meter)، انعطاف‌پذیری در برابر تنش‌های مکانیکی (مانند خمش و ارتعاش)، تنوع رنگی بالا، و دوام در برابر خراش و سایش.

– معایب: هزینه تولید و اجرا بالا (۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر)، خطر سمیت بخارات ایزوسیانات در زمان اجرا، نیاز به تجهیزات محافظتی (ماسک تنفسی، دستکش، و عینک)، و حساسیت به رطوبت در زمان پخت.

– مثال عملی: در رنگ‌آمیزی یک پل فلزی در منطقه‌ای با آب‌وهوای بارانی و آفتابی، پلی‌یورتان با ضخامت ۵۰ میکرون اعمال شد که دوام رنگ و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی را تا ۸ سال حفظ کرد. در پروژه‌ای دیگر، بدنه یک تراکتور با این رنگ پوشش داده شد که زیبایی و حفاظت را به‌طور همزمان تأمین کرد.

۳. رنگ ترافیکی (Traffic Paint)

– ویژگی‌ها و ترکیبات: رنگ ترافیکی برای خط‌کشی معابر و سطوح پرتردد طراحی شده و معمولاً با رزین‌های آکریلیک یا الکیدی تولید می‌شود. این رنگ به دلیل خشک شدن سریع، بازتاب نور بالا، و مقاومت سایشی مناسب شناخته می‌شود. چگالی آن حدود ۱.۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب و ضخامت لایه پیشنهادی ۵۰ تا ۱۰۰ میکرون است.

– نحوه تولید: رزین آکریلیک یا الکید با رنگدانه‌های بازتابنده (مانند دی‌اکسید تیتانیوم یا اکسید روی) و حلال‌های سریع‌تبخیر (استون، متیل اتیل کتون، یا تولوئن) مخلوط می‌شود. در برخی موارد، دانه‌های شیشه‌ای (Glass Beads) با اندازه ۱۰۰ تا ۶۰۰ میکرون برای افزایش بازتاب نور اضافه می‌شوند. فرآیند در دمای ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد و با همزن‌های صنعتی انجام می‌شود تا مخلوطی یکنواخت حاصل شود.

– کاربردها: خط‌کشی خیابان‌ها، پارکینگ‌ها، باندهای فرودگاه، مسیرهای دوچرخه‌سواری، و علائم راهنمایی و رانندگی.

– مزایا: خشک شدن سریع (۱۵ تا ۳۰ دقیقه)، بازتاب نور بالا (تا ۷۰ درصد در شب با دانه‌های شیشه‌ای)، هزینه اقتصادی (۵۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر)، سهولت اجرا با دستگاه‌های خط‌کشی یا قلم‌مو، و مقاومت در برابر تردد سبک.

– معایب: دوام محدود در تردد سنگین (۱ تا ۲ سال)، نیاز به تجدید دوره‌ای در مناطق پرترافیک، و مقاومت شیمیایی پایین‌تر نسبت به اپوکسی و پلی‌یورتان.

– مثال عملی: در یک بزرگراه شهری، رنگ ترافیکی با دانه‌های شیشه‌ای بازتابنده برای خط‌کشی استفاده شد که دید در شب را ۴۰ درصد بهبود داد و ایمنی رانندگی را افزایش داد. در یک پارکینگ عمومی، این رنگ با ضخامت ۷۰ میکرون، علائم را تا ۱۸ ماه حفظ کرد.

۴. رنگ صنعتی نسوز (Heat-Resistant Industrial Paint)

– ویژگی‌ها و ترکیبات: این رنگ برای تحمل دماهای بالا (۲۰۰ تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد) با رزین سیلیکونی و رنگدانه‌های مقاوم حرارتی تولید می‌شود. چگالی آن حدود ۱.۲ تا ۱.۴ گرم بر سانتی‌متر مکعب و ضخامت لایه پیشنهادی ۷۰ تا ۱۵۰ میکرون است.

– نحوه تولید: رزین سیلیکون (پلی‌سیلوکسان) با رنگدانه‌هایی مانند اکسید آلومینیوم (برای رنگ نقره‌ای)، اکسید کروم (برای رنگ سبز)، یا اکسید آهن (برای رنگ مشکی) و حلال‌های با نقطه جوش بالا (مانند زایلن سنگین یا نفت سفید) مخلوط می‌شود. فرآیند در مخازن مقاوم حرارت و با همزن‌های صنعتی با سرعت ۶۰۰ دور در دقیقه انجام می‌گیرد.

– کاربردها: دودکش‌های صنعتی، کوره‌ها، موتورهای دیزلی، تجهیزات پالایشگاهی، لوله‌های انتقال گاز، و سطوح فلزی در معرض دمای بالا.

– مزایا: مقاومت حرارتی بالا (تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد)، دوام در برابر اکسیداسیون و زنگ‌زدگی در دماهای شدید، حفاظت از فلزات در برابر تغییر شکل حرارتی، و چسبندگی مناسب در شرایط سخت.

– معایب: هزینه بالا (۱۵۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر)، محدودیت در تنوع رنگ (معمولاً نقره‌ای، مشکی، یا خاکستری)، نیاز به آماده‌سازی سطح با سندبلاست یا برس‌زنی، و مقاومت شیمیایی متوسط.

– مثال عملی: در یک پالایشگاه نفت، رنگ نسوز روی دودکش ۵ متری با دمای عملیاتی ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد اعمال شد که از خوردگی و تغییر رنگ تا ۳ سال جلوگیری کرد. در یک کوره صنعتی، این رنگ با ضخامت ۱۰۰ میکرون، عمر مفید سطح را ۴ سال افزایش داد.