بتن دکوراتیو (استامپی یا منقش) چیست؟ ، انواع و کاربرد آن

بتن دکوراتیو (استامپی یا منقش)چیست

بتن دکوراتیو که به آن استامپی یا بتن منقش نیز گفته می شود (Decorative concrete) نوعی بتن در معرض دید (Exposed Concrete) می باشد که دارای مولفه های زیباشناسی است. با اضافه کردن رنگ و بافت به بتن، از آن در کاربری های مربوط به معماری استفاده می کنند.

بتن های دکوراتیو به چند دسته تقسیم می شوند که در ادامه قصد داریم به هریک از آنها بپردازیم:

پوشش رنگی بتن:

پوشش رنگی بتن (Colored Cover for Concrete) یکی از روش های اولیه برای تغییر ظاهر بتن بوده است. در این روش با استفاده از رنگ آمیزی سطح بتن با استفاده از رنگ های خاص سعی به تغییر در ظاهر و نماهای بتنی می شود. از ویژگی های این رنگ ها عدم واکنش قلیایی در بتن، مقاومت در برابر نور خورشید، آلاینده ها، در برابر خراشیدگی، سایش و آب می باشد. این رنگه به سه نوع می باشند:

الف) پلیمر شده با پایه رزینی ب) پایه سیلیکاتی و ج) پایه پلاستیک می باشند. لازم بذکر است که با گذشت زمان عملیات رنگرزی باید تکرار گردد.

بتن با رنگ داخلی:

با توجه به در دسترس بودن رنگ دانه های مصنوعی در طیف گسترده ای از رنگ ها، این روش استفاده زیادی دارد. از ویژگی های یک رنگدانه مصنوعی خوب می به تغییر رنگ کم آن در برابر نور خورشید، عدم واکنش در محیط قلیایی، میزان سولفات کم موجود در این نوع رنگ دانه، عدم تتغییر در مقدار هوای بتن، مقاومت و زمان گیرش بتن می توان اشاره کرد. همچنین استفاده از متاکائولن می تواند، براساس تحقیقات انجام شده، در ایجاد ثبات رنگی بیشتر رنگ دانه ها تاثیر گذار باشد.

بتن استامپی یا مهر خورده :

استفاده از بتن استامپی (Stamped Concrete) برای اولین بار در سال 1950 در کالیفرنیا به منظور زیباسازی بافت روستایی بود. در این نوع بتن سطح بتن توسط فرایندی شبیه مهر زدن به یک سطح با بافت نظیر چوب، سنگ، اجر و .. در می آید که از نظر زیبایی نیز خیره کننده است. این روش می تواند در سطوح صاف عمودی و افقی استفاده شود.

برای استفاده از بتن مهر خورده در مناطقی که مدام ذوب و انجماد و تغییرات آب و هوایی شدید دارد، معمولا از یک واکس بر روی سطح بتن به منظور جلوگیری از نفوذ آب به داخل بتن استفاده می شود. یکی از دلایل استفاده از آن صرفه اقتصادی این روش نسبت به سایر روش ها و کفپوش ها می باشد.

اجرای آن نیز مانند سایر روش های کف سازی می باشد و پس از تبخیر آب روی بتن، پودر سخ کننده بتن رنگی (Color hardener) بر روی سطح کار پاشیده می شود. و سپس بعد از کشیدن ماله پروانه بر روی سطح به منظور صاف کردن آن، پودر یا مایع آزاد کننده (Release agent) بر روی بتن ریخته می شود. در واقع از آزاد کننده برای جلوگیری از چسبیدن ملات و بتن به سطح ابزار کار مانند ابزار های مهر زنی استفاده می گردد.

کار مهر زنی بعد از ریختن آزاد کننده بر روی سطح بتن به صورت منظم و در کنار هم اجرا می شود. این مهر ها بعد از گیرش بتن از روی سطح جمع آوری می شوند. سپس به منظور جلوگیری از تغییر رنگ و تشدید رنگ ناشی از سخت کننده پودری رنگی و آزاد کننده، یک لایه سیلر توسط رول بر روی سطح بتن اجرا می شود.

بتن استنسیل یا الگو دار :

برای ایجاد طرح بر روی بتن از استنسیل (Stenciled Concrete) که ساخته شده از PVC می باشد، استفاده می کنند. از این روش می توان برای طرح دار کردن بتن تازه و سطوح بتنی قدیمی استفاده کرد. از این روش برای سطوح بتنی قدیمی زمینی استفاده می شود که یک لایه بتنی تزئینی نازک بخواهد بر روی سطح بتن سخت شده کار شود.

الگو های طرح دار با جلوگیری از نفوذ ماده اسپری شده به زیر استنسیل باعث ایجاد طرح دلخواه بر روی بتن می شود. سپس یک لایه سیلر بعد از برداشتن کاغذ استنسیل بر روی سطح بتنی اجرا می شود.

باید توجه شود که قرار دادن این کاغذ بر روی سطح بتن تازه باید توسط رولر انجام شود و تعداد دفعات عبور رولر از روی کاغذ تعیین کننده عمق طرح خواهد بود. سپس یخت کننده بتن پودری رنگی بر روی سطح پاشیده و پس از اینکه مقاومت بتن به حدی رسید که وزنی اپراتور را تحمل کند، کاغذ اتنسیل از روی سطح جمع و کار عمل آوری بتن آغاز می شود.

بتن هایی با اسید رنگ شده :

در واقع رنگ کردن با اسید به واکنش شمیایی روی سطح سیمانی اطلاق می شود. این روش می تواند در مناطق با ترافیک سنگین، پاسیو، هال، کف آشپزخانه و بر روی سطح بتن قدیم، تازه و بتن خود تراز استفاده شود.

در این روش محلولی از اسید هیدروکلریک، آب، نمک های غیر آلی به روی سطح بتن کار و با نفوذ محلول به داخل بتن و واکنش آن با آهک هیدراته شده در بتن به شکل رنگی ظاهر می شود. این نوع رنگ در داخل بتن نفوذ دارد و با گذشت زمان کم رنگ نمی شود.اجرای سیلر بر روی آن به ماندگاری بیشتر این رنگ کم خواهد کرد.

طرح مرمر گونه و غیر یکنواخت آن باعث جذابیت بیشتر و استفاده از این نوع رنگ آمیزی می شود.

مراحل انجام این رنگ آمیزی نیاز به مهارت خاصی ندارد و بطور خلاصه شامل مراحل ذیل می باشد.

آماده سازی سطح کار
برش سطح دال
طراحی با استنسیل (اختیاری)
خنثی سازی و شستشو
استفاده از سیلر

روکش ها:

روکش سیمان پلیمر که با نام PCO نیز شناخته می شود ترکیب از سیمان، سنگدانه و رزین های پیوند پلیمر است. این روکش می تواند به راحتی بر روی سطح قدیمی بتن اجرا شود و بدون ورقه ورقه شدن و دوام خوبی دارد. در اجرای روکش ها از کاغذ استنسیل به عنوان الگو نیز استفاده می شود تا از نفوذ ماده روکش محل بند جلوگیری شود و ظاهر زیبایی به کار بدهد. از ویژگی های این روکش می توان به مقاومت آن در برابر ترافیک، شرایط آب و هوایی، نور مستقیم و مواد شیمیایی اشاره کرد. دو کاربرد عمده این روکش ها در ترازسازی مجدد، به منظور رفع چاله و آسیب سطح بتن و روکش مجدد، به منظور تراز کردن نواحی از سطح که نشست پیدا کرده، بر روی بتن می باشد.